De Nationale ombudsman heeft in een rapport uit 2023 geconcludeerd dat de digitale toegang voor mensen die namens een grote groep kwetsbare burgers zakendoen met de overheid, niet goed geregeld is. Dit betekent dat er voor deze groep burgers te weinig mogelijkheden zijn om iemand anders te machtigen om namens hen digitaal zaken te doen met de overheid.
De ombudsman heeft deze conclusie getrokken op basis van een onderzoek bij 24 gemeenten, 2 gemeenschappelijke regelingen en 10 maatschappelijke organisaties. Uit het onderzoek bleek dat:
- Het vrijwillig machtigen van iemand anders om namens een kwetsbare burger digitaal zaken te doen, alleen mogelijk is bij 24 van de 342 gemeenten.
- Bij slechts 2 van de 1300 gemeenschappelijke regelingen is het vrijwillig machtigen mogelijk.
- De meeste maatschappelijke organisaties bieden geen mogelijkheden voor het vrijwillig machtigen.
De ombudsman heeft er kritiek op dat de overheid de digitale toegang voor kwetsbare burgers niet goed heeft geregeld. Hij vindt dat dit een schending is van het recht van deze burgers om mee te doen aan de samenleving.
De ombudsman heeft de overheid aanbevolen om de volgende maatregelen te nemen:
- Zorg ervoor dat het vrijwillig machtigen van iemand anders om namens een kwetsbare burger digitaal zaken te doen, bij alle gemeenten en gemeenschappelijke regelingen mogelijk is.
- Zorg ervoor dat maatschappelijke organisaties mogelijkheden bieden voor het vrijwillig machtigen.
- Maak het voor kwetsbare burgers makkelijker om zich te laten informeren over hoe ze iemand kunnen machtigen.
De overheid heeft toegezegd om deze aanbevelingen te onderzoeken.
De problemen met de digitale toegang voor kwetsbare burgers hebben verschillende gevolgen. Zo kunnen kwetsbare burgers niet meedoen aan de samenleving, omdat ze niet in staat zijn om digitaal zaken te doen met de overheid. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ze geen uitkering kunnen aanvragen, geen zorg kunnen krijgen of geen belastingaangifte kunnen doen.
Daarnaast kunnen kwetsbare burgers slachtoffer worden van fraude, omdat ze niet in staat zijn om hun eigen zaken te regelen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat hun uitkering wordt gestopt of dat er onterecht geld van hun rekening wordt gehaald.
De overheid moet ervoor zorgen dat de digitale toegang voor kwetsbare burgers goed geregeld is. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat deze burgers mee kunnen doen aan de samenleving en dat ze niet slachtoffer worden van fraude.