Hja Dogge Net Mear Mei, Mei Dy Ynstruminten
Yn de wrâld fan muzyk binne der in soad ferskillende ynstruminten dy’t minsken brûke om harren talinten te útjenjen en klanken te produsearjen dy’t ús hert rêste litte. Mar somtiden ferlieze wy ûnderweis in pear fan dy ynstruminten, en dat is krekt wat der bard is mei in ynstrumint dat “Hja Dogge Net Mear Mei, Mei Dy Ynstruminten” neamd wurdt.
“Hja Dogge Net Mear Mei, Mei Dy Ynstruminten” is in Fryske útdrukking dy’t yn it Hollânsk “Ze Doen Het Niet Meer Met Die Instrumenten” betsjut. It is in útdrukking dy’t brûkt wurdt om te sizzen dat immen syn talint of ferdiensten ferlern hat. Mar wêrom wurde hjir ynstruminten yn ferbân brocht mei it ferlies fan talint?
Yn de Fryske kultuer hawwe ynstruminten altyd in sterke betsjutting hân. Se wienen net allinnich in middel om muzyk te meitsjen, mar se hienen ek in emoasjonele en sosjale wearde. In ynstrumint koe in ferbûnsmiddel wêze, in manier om ferhalen te fertellen of om ús djipste gefoelens út te drukken.
Mar hjoed-de-dei is it net ûnwierskynlik om hieltyd minder minsken te sjen dy’t harren ynstruminten fuortsette of oefenje. De opkomst fan technology en elektronyske muzyk hat de rol fan tradisjonele ynstruminten oernommen. Synthetisearde klanken, samples en digitale produksje hawwe it makliker makke foar minsken om muzyk te meitsjen sûnder dat se in fysyk ynstrumint bespylje kinne.
It ferlies fan ynstruminten kin ek ferbûn wêze mei in ferlies fan belangstelling of ferbûnenskip mei tradisjonele muzyk. De hastige libbensstyl fan hjoed-de-dei, de oerweldigjende oanwêzigens fan technology en de ferskate keuzes dy’t wy hawwe, kinne derfoar soargje dat wy minder tiid en enerzjy hawwe om ús op tradisjonele ynstruminten te konsintrearjen.
Mar hoe kinne wy it ferlies fan ynstruminten yn ús kultuer kearen? It antwurd leit yn it bewust meitsjen fan de wearde fan tradisjonele ynstruminten en it ferbinen fan tradisje mei moderne ynnovaasje. Bygelyks troch in kombinaasje fan fysike ynstruminten en elektronika, kinne wy tradisjonele ynstruminten in nije stim jaan en harren yn it moderne tiidrek behâlde.
Ek is it wichtich om ynstruminten en muzyk te promoatenje ûnder de jongerein. By it ûnderwiis soe der mear omtinken bestege wurde moatte oan it learen fan in ynstrumint en it begrip fan tradisjonele muzyk. Muzykferienings soene ek in rol spylje kinne troch kursussen en aktiviteiten te organisearjen dy’t jongerein ynspirearje om ynstruminten te bespyljen en te genietsjen fan tradisjonele muzyk.
“Hja Dogge Net Mear Mei, Mei Dy Ynstruminten” is in útdrukking dy’t ús oan it tinken set oer de wearde fan tradisjonele ynstruminten yn ús kultuer. Wy moatte ús bewust wêze fan it ferlies dat wy belibje as wy tradisjonele ynstruminten ferlieze. Mar mei in kombinaasje fan tradysje en ynnovaasje kinne wy in nij lûd jaan oan ús ynstruminten en harren in plak jouwe yn de muzyk fan de takomst.