De stekelbaars is een vis die behoort tot de familie van de stekelbaarsachtigen (Gasterosteidae). Deze familie bestaat uit ongeveer 100 soorten die over de hele wereld voorkomen, maar vooral in zoet water in Europa, Azië en Noord-Amerika. Stekelbaarsachtigen zijn kleine vissen met een langwerpig lichaam en een ruggengraat met stekels. Deze stekels zijn een verdedigingsmechanisme tegen roofdieren.
De nauwste verwanten van de stekelbaars zijn de kogelvissen (Tetraodontidae) en de egelvissen (Diodontidae). Deze vissen hebben ook stekels op hun lichaam, maar deze zijn niet zo groot en scherp als die van de stekelbaars. Kogelvissen en egelvissen komen voor in tropische en subtropische zeeën.
Andere waterdieren die verwant zijn aan de stekelbaars zijn de baarsachtigen (Perciformes), waartoe ook de karper, de snoek en de zalm behoren. Deze vissen hebben geen stekels op hun lichaam, maar ze hebben wel een aantal andere kenmerken gemeen met de stekelbaars, zoals hun bouw, hun leefgebied en hun voedselvoorkeuren.
Conclusie:
De nauwste verwanten van de stekelbaars zijn de kogelvissen en de egelvissen. Andere waterdieren die verwant zijn aan de stekelbaars zijn de baarsachtigen.