Het “Scandinavische probleem” is een term die wordt gebruikt om de uitdagingen te beschrijven waarmee de Scandinavische landen worden geconfronteerd als gevolg van hun hoge welvaart, onderwijsniveau en levensverwachting. Deze factoren hebben geleid tot een vergrijzing van de bevolking, een daling van de geboortecijfers en een stijging van de kosten van de sociale zekerheid.
De vergrijzing van de bevolking is een van de belangrijkste uitdagingen waarmee de Scandinavische landen worden geconfronteerd. De gemiddelde leeftijd in de Scandinavische landen is hoger dan in de meeste andere landen ter wereld. In Noorwegen is de gemiddelde leeftijd bijvoorbeeld 42 jaar, in Zweden 41 jaar en in Denemarken 40 jaar. Deze vergrijzing heeft een aantal gevolgen, waaronder:
- Een stijging van de behoefte aan zorg voor ouderen
- Een daling van de arbeidsparticipatie
- Een toename van de druk op de sociale zekerheid
De daling van de geboortecijfers is een andere uitdaging waarmee de Scandinavische landen worden geconfronteerd. De geboortecijfers in de Scandinavische landen zijn al jarenlang lager dan het vervangingsniveau. In Noorwegen is het geboortecijfer bijvoorbeeld 1,5 kind per vrouw, in Zweden 1,7 kind per vrouw en in Denemarken 1,8 kind per vrouw. Deze daling heeft een aantal gevolgen, waaronder:
- Een krimpende bevolking
- Een toename van de afhankelijkheid van arbeidsmigranten
- Een verminderde economische groei
De stijging van de kosten van de sociale zekerheid is een derde uitdaging waarmee de Scandinavische landen worden geconfronteerd. De sociale zekerheid in de Scandinavische landen is uitgebreid en kostbaar. De kosten van de sociale zekerheid nemen toe als gevolg van de vergrijzing van de bevolking en de daling van de geboortecijfers.
De Scandinavische landen nemen verschillende maatregelen om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Deze maatregelen omvatten onder meer:
- Investeringen in onderwijs en arbeidsparticipatie
- Stimulering van de immigratie
- Hervormingen van de sociale zekerheid
Het is nog te vroeg om te zeggen of deze maatregelen voldoende zullen zijn om de uitdagingen van het “Scandinavische probleem” het hoofd te bieden. De Scandinavische landen zullen in de komende jaren nauwlettend moeten monitoren hoe de bevolkingssamenstelling en de economische situatie zich ontwikkelen.
Hier zijn enkele specifieke voorbeelden van hoe het “Scandinavische probleem” zich manifesteert in de Scandinavische landen:
- Noorwegen: In Noorwegen is het aantal mensen dat 67 jaar of ouder is, in de afgelopen 20 jaar verdubbeld. Dit heeft geleid tot een toename van de druk op de Noorse sociale zekerheid, die al jarenlang in de rode cijfers staat.
- Zweden: In Zweden is het geboortecijfer in de afgelopen 20 jaar gedaald van 2,1 kinderen per vrouw naar 1,7 kinderen per vrouw. Dit heeft geleid tot zorgen over de toekomst van de Zweedse economie, die sterk afhankelijk is van een groeiende arbeidsmarkt.
- Denemarken: In Denemarken is het aantal mensen dat 67 jaar of ouder is, in de afgelopen 20 jaar met 60% toegenomen. Dit heeft geleid tot een toename van de kosten van de Deense sociale zekerheid, die al jarenlang een groot deel van het Deense overheidsbudget opslokt.