Willem Kloos en Lodewijk van Deyssel waren twee van de belangrijkste figuren binnen de Tachtigers, een groep jonge Nederlandse schrijvers en kunstenaars die in de jaren 1880 een nieuwe richting in de Nederlandse literatuur en kunst insloegen. Beiden waren ze gedreven door een verlangen naar schoonheid en authenticiteit, en ze verzetten zich tegen de burgerlijke moraal en traditie van hun tijd.
Kloos en Van Deyssel waren aanvankelijk goede vrienden en geestverwanten. Ze werkten samen aan de oprichting van het tijdschrift De Nieuwe Gids, dat een belangrijk platform werd voor de Tachtigers. Kloos was de redacteur van de literaire kritiek, terwijl Van Deyssel vooral essays en recensies schreef over beeldende kunst.
In de loop van de jaren 1880 groeide de afstand tussen Kloos en Van Deyssel. Kloos werd steeds radicaler in zijn opvattingen, en hij verzette zich steeds meer tegen alles wat hij als burgerlijk of conformistisch beschouwde. Van Deyssel daarentegen werd steeds conservatiever, en hij begon zich terug te trekken uit het literaire leven.
In 1886 bereikte de breuk tussen Kloos en Van Deyssel een hoogtepunt. Van Deyssel besloot om De Nieuwe Gids te verlaten, en hij hield een afscheidsrede waarin hij zijn onenigheid met Kloos uiteenzette. Kloos reageerde met een felle aanval op Van Deyssel in zijn kroniek in De Nieuwe Gids.
De breuk tussen Kloos en Van Deyssel was een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van de Tachtigers. Het betekende het einde van hun samenwerking, en het leidde tot een verdere radicalisering van Kloos. Van Deyssel daarentegen trok zich steeds verder terug uit het literaire leven.
De relatie tussen Kloos en Van Deyssel is nog steeds een onderwerp van discussie onder literatuurhistorici. Sommigen zien de breuk als een tragisch incident dat twee grote schrijvers van elkaar scheidde. Anderen zien het als een onvermijdelijke gebeurtenis, die voortkwam uit de verschillende opvattingen en persoonlijkheden van de twee mannen.
Ongeacht de interpretatie, is de breuk tussen Kloos en Van Deyssel een belangrijk moment in de geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Het markeert het einde van een periode van samenwerking en vriendschap, en het luidt een nieuwe fase in in de carrière van beide schrijvers.
Een aantal specifieke voorbeelden van de verschillen tussen Kloos en Van Deyssel zijn:
- Kloos was een idealist die streefde naar absolute schoonheid en waarheid. Van Deyssel was een realist die de wereld zag zoals hij was, met al zijn schoonheid en lelijkheid.
- Kloos was een revolutionair die de bestaande orde wilde omverwerpen. Van Deyssel was een conservatief die de tradities wilde behouden.
- Kloos was een emotionele man die zijn gevoelens niet onder stoelen of banken stak. Van Deyssel was een rationeel man die zijn gevoelens meer onder controle probeerde te houden.
Deze verschillen leidden uiteindelijk tot de breuk tussen de twee mannen.