Hematocriet is een meting van het volume dat de rode bloedcellen innemen in het bloed. Het wordt uitgedrukt als een percentage van het totale bloedvolume. Een hematocriet van 45% betekent bijvoorbeeld dat de rode bloedcellen 45% van het totale bloedvolume innemen.
De rode bloedcellen bevatten hemoglobine, een eiwit dat zuurstof bindt. De hematocriet is dus een maatstaf voor de hoeveelheid zuurstof die het bloed kan vervoeren.
De normale hematocrietwaardes voor mannen zijn 42-52% en voor vrouwen 36-48%.
Een hoge hematocrietwaarde kan worden veroorzaakt door:
- Polycythaemia vera, een zeldzame aandoening waarbij het beenmerg te veel rode bloedcellen aanmaakt.
- Leven op grote hoogte, waar de lucht minder zuurstof bevat.
- Chronische aandoeningen zoals hartfalen, longziekte of nierziekte.
- Medicijnen zoals epoetine, een hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert.
Een lage hematocrietwaarde kan worden veroorzaakt door:
- Bloedarmoede, een aandoening waarbij het lichaam te weinig rode bloedcellen heeft.
- Bloedverlies, bijvoorbeeld door een bloeding of een operatie.
- Voedingstekorten, zoals een tekort aan ijzer of vitamine B12.
- Chronische aandoeningen zoals kanker, reumatoïde artritis of leverziekte.
De hematocriet wordt gemeten door een bloedonderzoek. Het bloed wordt in een buisje gedaan en vervolgens wordt het buisje gecentrifugeerd. De rode bloedcellen zakken naar de bodem van het buisje en het plasma, het vloeibare deel van het bloed, komt bovenop. De hematocriet wordt bepaald door de hoogte van de kolom rode bloedcellen.
De hematocriet is een belangrijke parameter bij het diagnosticeren en behandelen van een aantal medische aandoeningen.