Paragraaf:
Bij verkiezingen draait alles om het aantal stemmen dat een politieke partij kan vergaren. Maar hoeveel stemmen zijn er eigenlijk nodig om een zetel te bemachtigen? In Nederland wordt het zetelaantal per partij bepaald op basis van het systeem van evenredige vertegenwoordiging. Hierbij geldt de zogenaamde kiesdeler als maatstaf voor het aantal benodigde stemmen.
De kiesdeler
De kiesdeler is het aantal stemmen dat nodig is om in aanmerking te komen voor een zetel in het parlement. Het wordt berekend door het totale aantal geldige stemmen te delen door het aantal te verdelen zetels. Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in Nederland wordt de kiesdeler vastgesteld door het aantal zetels (150) te delen door het aantal uitgebrachte stemmen.
Voorkeursdrempel
Naast de kiesdeler is er ook nog een voorkeursdrempel. Dit betekent dat een kandidaat pas in aanmerking komt voor een zetel als hij of zij een bepaald aantal voorkeursstemmen heeft behaald. In Nederland geldt deze drempel voor kandidaten die op een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst staan. De voorkeursdrempel is afhankelijk van het aantal zetels dat een partij heeft behaald en kan per verkiezing verschillen.
Voorbeeld
Stel dat er bij de verkiezingen 10 miljoen geldige stemmen zijn uitgebracht en er zijn in totaal 150 zetels te verdelen. De kiesdeler zou dan worden berekend door 10.000.000 te delen door 150, wat resulteert in een kiesdeler van ongeveer 66.667 stemmen. Dit betekent dat een partij minimaal 66.667 stemmen moet behalen om in aanmerking te komen voor een zetel.
Daarnaast kan er nog sprake zijn van een voorkeursdrempel. Stel dat een partij 10 zetels heeft behaald en de voorkeursdrempel is vastgesteld op 10% van de kiesdeler, oftewel 6.667 stemmen. Dit betekent dat kandidaten op verkiesbare plaatsen minimaal 6.667 voorkeursstemmen moeten hebben behaald om in aanmerking te komen voor een zetel.
Het aantal stemmen dat nodig is voor een zetel kan dus variëren, afhankelijk van de kiesdeler en de voorkeursdrempel. Het is een belangrijk aspect van het democratisch proces en bepaalt wie uiteindelijk plaatsneemt in het parlement. Het geeft de kiezers de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op de samenstelling van de volksvertegenwoordiging en zorgt voor een evenredige vertegenwoordiging van verschillende politieke stromingen.